Proactiviteit, energie en beloning: wat zegt de wetenschap hierover?

Leestijd: 3 minuten

Als manager sta je elke dag voor de opgave om met je team optimaal te presteren. Je weet dat je medewerkers het kunnen. Je stimuleert en motiveert. Je geeft voldoende feedback maar af en toe denk je dat een nog betere prestatie mogelijk moet zijn.

Op zoek naar de weg om tot die betere prestatie te komen lees je een boek. Of je  gaat naar een cursus of je spreekt een collega-manager. Heb je al eens geprobeerd om via wetenschappelijke experimenten op nieuwe ideeen te komen?  Ben je benieuwd? Hier komt het eerste experiment.

Proactiviteit van medewerkers

In dit experiment werden twee honden in verschillende kooien geplaatst. Op willekeurige momenten zetten wetenschappers stroom op de vloer van beide hokken. Eén van de honden had een hendel in zijn kooi waarmee de stroom in beide hokken uitgezet kon worden. De honden kregen dus evenveel stroomschokken. Alleen de hond met de hendel had controle over de situatie.

Dit experiment werd een dag later herhaald met 2 veranderingen. De hendel was weg en beide kooien stonden open. Wat gebeurde er op het moment dat de stroom werd aangezet?
De hond die eerder de hendel had sprong er direct uit. De andere hond bleef zitten en onderging zijn lot.

Wetenschappers noemen dit aangeleerde hulpeloosheid. Neem een dier de controle over zijn situatie af en het wordt passief. Experimenten met andere dieren en ook met mensen leverden exact dezelfde resultaten op.

Zou je kunnen zeggen dat veel werknemers minder proactief zijn door de structuur en stijl van leidinggeven?
Stel dat een medewerker een paar keer een idee heeft ingebracht en dat er niets mee is gedaan. Zou die medewerker nog een idee inbrengen? Ik denk het niet. Zijn proactiviteit zal zijn afgenomen. Ja, ik hoor je denken, het waren geen goede ideeen. Dat kan, maar als je dat aan die medewerker op een goede manier vertelt dan brengt hij de volgende keer een beter idee in.

Zelf beheersing kost energie

Het volgende experiment werd in 1998 gedaan. Wetenschappers zetten hongerige proefpersonen aan een tafel met twee soorten eten: chocoladekoekjes naast radijs. Sommige proefpersonen kregen de instructie de radijs te eten en de koekjes links te laten liggen. Dat was een zware opgave. De andere proefpersonen mochten alleen de chocoladekoekjes eten en dus niet de radijs eten. Dat was een makkie.

Daarna kregen ze allemaal een aantal onoplosbare puzzels voorgelegd.
Wat opviel was dat de proefpersonen die de lekkere dingen niet mochten eten twee keer zo snel opgaven. De onderzoekers concludeerden dat het weerstaan van verleidingen een psychische tol eiste.

Deze bevinding is in meer dan 100 experimenten bevestigd. Het tonen van zelfbeheersing leidde in een daaropvolgende taak steeds tot verminderde zelfcontrole.

Als manager betekent dit inzicht het volgende. Weet welke activiteiten jou energie kosten en weet wanneer je scherp moet zijn. En het betekent dat je ook richting medewerkers moet weten wie waar goed in is, zodat het werk zo min mogelijk energie kost.

Gelijke beloning

Hier is het laatste experiment. Hiervan is ook een Youtube clip. De kern is eenvoudig uit te leggen.

Er zitten 2 apen ieder in een aparte kooi. Ze kunnen elkaar zien. Elke aap moet een opdracht doen en krijgt hiervoor een beloning. Apen vinden komkommer lekker dus dat is de beloning.

Op een gegeven moment doet aap nummer 1 een opdracht en krijgt een druif.

Aap nummer 2 doet nu zijn opdracht en krijgt een komkommer en dus geen druif. Hij weigert de komkommer. Hij weigert zelfs zo duidelijk dat hij de komkommer teruggooit.

Het experiment is herhaald met andere dieren. Het toont aan dat er iets bestaat als een ingeworteld gevoel voor rechtvaardigheid, wat suggereert dat sociale rechtvaardigheid een natuurlijk verschijnsel is en geen verzonnen idee is.

Talent benutten en ontwikkelen

Deze experimenten zijn interessant voor management en verandermanagement omdat succes afhankelijk is van het optimaal benutten en ontwikkelen van talenten en kwaliteiten van medewerkers.

Ben je benieuwd hoe medewerkers over hun manager denken, klik dan hier.

Ben je medewerker en wil je weten hoe jouw manager presteert t.o.v. andere managers klik dan hier.

Ken jij trouwens een inspirerend experiment dan vernemen we dat graag.